[30 ngày thực hành lòng biết ơn] Ngày 3: Cảm ơn những điều bất toại ý

Mưa như trút nước kèm gió lớn. Bầu trời tối sầm dù 5 phút trước hoa nắng còn chan hoà trên mái ngói. Những chú chim nhỏ chẳng biết bây giờ đang nơi nào, đang trú dưới hiên nhà hay nằm trong tổ yên ấm? Mọi thứ thay đổi chóng mặt, chẳng lúc nào đợi bạn chuẩn bị sẵn sàng thì mới diễn ra.

Nhưng có lẽ chính từ những cơn mưa bất chợt như thế, ta học được cách bình tĩnh giữa giông gió. Và khi trải qua đủ những biến động như thế với tâm trí tỉnh táo, có lẽ bạn sẽ dần nhận ra rằng không phải những đoạn kết “đẹp” và “trọn vẹn” mới là hoàn hảo. Lắm khi bình tĩnh ngẫm lại những điều từng nghĩ là bất công, bạn mới nhận thấy tất thảy đều là món quà quý giá. Lòng biết ơn cũng bắt đầu từ đó – từ sự chấp nhận và thấu hiểu những bài học quan trọng dưới những sắc màu phân tầng của nỗi buồn.

Xem thêm: [30 ngày thực hành lòng biết ơn] Ngày 1: Những phước lành thi nhau đến

Không nhận ra bài học vì vẫn mắc kẹt trong tâm lý nạn nhân

Không dễ nhận ra tâm lý nạn nhân khi chúng ta còn trong tư duy chỉ trích. Khi trong đầu ta vang lên hàng loạt những câu hỏi như: “Cuộc đời không nên đối xử với tôi như thế!”, “Tôi là người tốt, tôi đối xử rất tốt với người này người khác, tại sao tôi lại bị đối xử bất công”, “Tại sao người ta lại có thể làm như thế với tôi?”, “Tại sao tôi không có những gì tôi muốn?”... tức là ta vẫn đặt mình ở thế bị động. Khi đó, tất cả những gì chúng ta thấy là sự bất công, suy sụp, uỷ khuất,… Càng ở trong tâm lý nạn nhân, ta càng thấy mọi việc dường như cứ đi sai đường và những kịch bản không mong muốn ngày càng nối đuôi nhau xuất hiện. Thậm chí những kịch bản ấy sẽ ngày càng tồi tệ hơn. 

Tự thừa nhận chính mình đang mắc kẹt trong trạng thái ấy là chuyện không dễ chút nào. Điều này đặc biệt khó khăn nếu bạn là người thường được tin tưởng, tìm đến để chia sẻ. Vì khi ấy, việc thừa nhận bản thân đang yếu đuối, đang bị cuốn vào tâm lý nạn nhân có thể khiến bạn thấy như đánh mất hình ảnh chính mình. Có thể bạn sẽ cố vớt vát rằng mình cũng sai nhưng phần nhiều là do tình huống, do con người, do định mệnh… chứ bạn nào phải là nguyên nhân chính.

Xem thêm: [30 ngày thực hành lòng biết ơn] Ngày 2: Dành tặng hoa hồng cho người khác

Và rồi không chỉ đổ lỗi cho cuộc đời, cho số phận, cho người khác, thậm chí bạn còn đổ lỗi cho lòng tốt của chính mình. Bạn thấy mình bị động và thiệt thòi, thấy oán hận mọi điều và không nhận ra được bài học nào cả. Càng ở trong tâm lý bạn nhân như vậy, bạn càng khó có thể vượt qua nỗi đau mình đang ôm giữ.

Mình đọc được trong quyển sách Thay đổi câu hỏi, thay đổi cuộc đời của tác giả Marilee Adams một bí quyết rất hay: hãy biết cách đặt câu hỏi để chuyển hướng tư duy. Những câu hỏi đúng sẽ không đóng khung ai – kể cả chính bạn – trong vai trò là “người sai” nữa.

• Mình đang nhìn nhận mọi chuyện này như thế nào?
• Mình có thể làm gì – dù chỉ một chút – để tình hình chung tốt lên?
• Giả thuyết của mình về mọi chuyện có đúng không?
• Mình cần buông bỏ điều gì để nhẹ lòng hơn?
• Mình đang kỳ vọng điều gì ở người khác mà chính mình cũng chưa thể đem lại cho bản thân?
• …?

Khi càng thả lỏng và có góc nhìn rộng mở hơn với mọi chuyện, bạn sẽ nhận ra rằng chẳng có gì là ngẫu nhiên trong đời. Không có chuyện bạn thật tốt mà người khác cứ vô cớ gây tổn thương cho bạn. Nhất định bên trong bạn đang mang theo một hay nhiều niềm tin sai lệch cần được điều chỉnh và chính nó đã tạo ra những mối nhân duyên hoặc tình huống không lành mạnh. Đừng đau khổ hay xấu hổ vì mình còn chưa toàn vẹn, thay vào đó hãy đem lòng biết ơn để đón nhận những bài học được vũ trụ thiết kế tỉ mẩn này.

Bỏi chỉ khi đủ tĩnh lặng, đủ thành thật để nhìn lại, ta mới nhận ra đã đến lúc giành lại quyền chủ động cho chính cuộc đời mình.

Xem thêm: Niềm kỳ vọng hư ảo

Thể hiện lòng biết ơn với những bài học đã qua

Mình nhớ đến buổi gặp mặt cuối tuần trước với cô bạn bạn bác sĩ đã học chung tiếng Pháp từ hơn 10 năm trước. Ngồi đối diện nhau trong quán cafe hoài cổ, bạn mình không nói về những ca trực bận rộn, những căng thẳng trong phút giây giành giật giữa sự sống và cái chết, mà chia sẻ về hành trình lặng lẽ tìm về Đạo. Em ấy nói càng đi qua nhiều chuyện, em càng hiểu rằng bất kể điều gì xảy đến cũng có lý do.

Mình gật đầu, im lặng và suy tưởng. Có lẽ chính vì rung cùng tần số, mà chúng mình có thể ngồi nói chuyện đến 4 tiếng đồng hồ với nhau về những bài học lớn trong vài năm gần đây. Chúng mình cùng tin rằng lòng biết ơn không bắt đầu từ niềm vui, mà từ khoảnh khắc ta ngừng chống đối thực tại. Chỉ khi ta buông xuống kỳ vọng rằng cuộc đời phải luôn thuận theo ý mình, thì cũng là lúc tâm trí bắt đầu an yên và trong sáng hơn. Mình hỏi:

• Nếu ngày trước em gặp một người như em hoặc chị ở giai đoạn hiện tại, em sẽ nghĩ gì?
• Em sẽ nghĩ người đó rất kỳ quặc. Lúc đó em chẳng nghĩ về những chuyện này đâu chị.

Mình bật cười. Rồi cả hai cùng thừa nhận rằng lộ trình trong cuộc đời mỗi người sẽ được an bài khác nhau. Chẳng ai có thể rút ngắn được hành trình trưởng thành nội tâm chỉ vì mong muốn bản thân hoặc người xung quanh “hiểu nhanh hơn”, “chữa lành nhanh hơn”. Mỗi người đều có thời điểm riêng để quay vào bên trong, để lắng nghe bản thân một cách trung thực và sâu sắc nhất. Bản thân mình bây giờ cũng không còn mong muốn chữa lành cho bất cứ ai nữa.

Sứ mạng của con người không phải để dìu dắt kẻ khác, mà chính để học dìu dắt lấy mình… Tự trị rồi mới mong trị người đặng… Nhưng mà làm sao trị người, nếu cái lợi cho ta không phải cái lợi cho người ư?
(Thanh dạ văn chung – Thu Giang Nguyễn Duy Cần)

Lời kết cho bài học ngày hôm nay

Khi nhìn lại mọi thứ đã qua, mình thật sự muốn nói lời cảm ơn chân thành nhất. Mình biết ơn những ngày hạnh phúc, những ngày giông bão, những phút giây vô lo lẫn ngày tháng âu sầu. Cảm ơn những đoạn kết không trọn vẹn đã dạy mình biết đứng lên. Cảm ơn những điều từng khiến mình nghẹn ngào, vì qua đó, mình học được cách thôi đặt mình ở vị trí nạn nhân. Nếu quay lại, mình vẫn không hối hận khi đi qua những chặng đường đó vì nếu thiếu chúng, mình sẽ chẳng thể trưởng thành như hiện tại.

• Vậy làm cách nào để em biết con đường mình đi là đúng?
• Dạ em đi theo nỗi thôi thúc trong lòng mình thôi chị. Mỗi tối trước khi đi ngủ, em lắng nghe lòng mình. 

Mỗi người đều có con đường khác nhau, trong bài viết này chúng ta không đề cập đến chuyện đó. Trong một bài khác, chúng ta sẽ nói về việc làm thế nào để tìm ra con đường đó bằng việc tu tâm và tu thân cho chính.

Dục tu kỳ thân giả, tiên chính kỳ tâm.(Muốn sửa thân mình, trước là làm cho lòng mình được chính đáng) 

Khổng Tử

Chỉ là ai mà chưa từng bé dại và ngây ngô. Ai chưa từng hoang mang và choáng ngợp với cuộc đời này. Nếu một phút giây nào đó, bất chợt bạn tưởng chừng như đang rơi vô định trong thung lũng của hoang mang thì cũng đừng sợ hãi. Đừng chạy trốn, cũng đừng tìm đến những chốn lao xao để gạt bỏ nỗi thôi thúc đang lớn dần trong lòng.

Hãy nhớ rằng bài học quan trọng nhất không nằm ở việc phải đạt được thành công như thế nào để xã hội công nhận, mà ở chỗ ta đã học được gì từ những câu chuyện đã qua và ta muốn làm gì cho đời ta?

—-

Xin dành tặng bạn tác phẩm Gymnopédie No. 1 của nhà soạn nhạc người Pháp Erik Satie. Ông nổi tiếng với phong cách sáng tác tối giản, dí dỏm và gần gũi với cuộc sống. Tầm ảnh hưởng của ông đến những trào lưu nhạc hiện đại sau này như trường phái tối giản, trường phái hiện thực, trường phái trùng lặp,… là rất lớn.